Dr Verena Stiegelbauer, MSc, BSc
Znaczenie naszego mikrobiomu dla zdrowia zostało naukowo udowodnione, ale to, jakie jest dokładne działanie mikroflory jelitowej, jest ciągłym przedmiotem wielu aktualnych badań. Ostatnie wyniki badań dostarczają ważnych informacji na temat tego, jak bakterie działają w jelitach – to praca głównie zespołowa!
Nasze jelita są skolonizowane przez biliony bakterii jelitowych, które pomagają nam trawić, produkować witaminy, wspierać układ odpornościowy, chronić nas przed patogenami i produkować substancje, które wpływają na nasz metabolizm. Dokładne zbadanie konkretnych bakterii jelitowych było do tej pory bardzo skomplikowane, ponieważ wiele istniejących mikroorganizmów nie mogło być hodowanych w laboratorium. Dzięki najnowszym postępom technologicznym mamy możliwość identyfikacji bakterii w próbkach stolca, na podstawie odnalezionego materiału genetycznego bakterii. W ten sposób można teraz określić, które organizmy kolonizują nasze jelita, jakie funkcje tam pełnią i jak wymieniają się ze środowiskiem, a tym samym wpływają na nasze zdrowie. Skład flory jelitowej różni się pomiędzy osobami, ale wiele bakteryjnych funkcji metabolicznych nakłada się i powtarza. Sugeruje to, że bakterie współpracują ze sobą w celu wytworzenia podobnych produktów metabolicznych.
Bakterie współpracują ze sobą w grupach, by w optymalny sposób wykonywać pewne funkcje.
Flora jelitowa jak orkiestra
Podczas gdy we wczesnych latach badań nad florą jelitową badano głównie skutki poszczególnych gatunków bakterii, nowe badanie pokazuje po raz pierwszy, że bakteryjna „praca zespołowa” jest wielokrotnie ważniejsza niż jakikolwiek efekt poszczególnych bakterii (Visconti et al. 2019). Sensacyjny wynik: bakterie współpracują ze sobą w grupach, aby optymalnie wykonywać pewne funkcje. Razem wykorzystują zasoby dostępne w jelitach dzięki diecie i wytwarzają substancje, które bardzo silnie determinują nasz metabolizm.
Szczególną rzeczą w tym badaniu jest to, że zbadanych zostało ponad tysiąc bliźniąt. To pozwoliło nam poznać, jak ludzie różnią się w stosunku do ich bakterii jelitowych i jak te różnice wpływają na podstawowe funkcje w organizmie, które są pełnione przez różne bakterie. Chociaż wszyscy ludzie łącznie mają tylko ok. 43% znanych gatunków bakterii, nie mniej niż 82% funkcji tych mikroorganizmów jest identycznych. To oznacza, że różne bakterie są w stanie wykonywać podobne funkcje.
Laboratorium zbadało setki substancji wytwarzanych przez bakterie zarówno w próbkach z jelita, jak i z krwi, i ustaliło, czy zostały one wyprodukowane przez poszczególne bakterie, czy też wytwarzanie tych substancji zawdzięczamy zespołowi bakterii.
Naukowcy odkryli, że prawie połowa substancji odżywczych we krwi jest również związana z obecnością niektórych zespołów bakterii w jelitach. Niektóre funkcje metaboliczne i ważne funkcje układu odpornościowego były osiem razy bardziej widoczne w zespołach bakteryjnych niż u poszczególnych pojedynczych gatunków bakterii. Ten wynik pokazuje, że w odniesieniu do metabolizmu człowieka, istnieje intensywna wymiana pomiędzy jelitami a krwiobiegiem, co sprawia, że nasze bakterie jelitowe są bardzo ściśle związane z naszym zdrowiem.
Różnorodność bakterii jest ważna dla naszych jelit
W badaniu laboratoryjnym, w którym wzięło udział 1004 uczestników stwierdzono, że istnieje dwa razy więcej identycznych czynności metabolicznych niż gatunków bakterii. W ten sposób badanie pokazało, jak ważne są te społeczności bakterii oraz zwróciło uwagę, że wiele dobrych bakterii ma szczególne znaczenie dla zdrowia. Tylko 12% wszystkich obecnych bakterii brało udział w działaniach metabolicznych jako „pojedynczy wojownicy”, podczas gdy 67% wydarzeń można przypisać współpracującym grupom dobrych bakterii. Zróżnicowana społeczność mieszkańców jelit odgrywa zatem ważną rolę dla zdrowia ludzkiego, a zaburzona kompozycja tych mikroorganizmów jest ściśle związana z całą gamą chorób, od chorób metabolicznych, przez te, które wpływają na trawienie, po choroby neurologiczne, takie jak choroba Alzheimera.
Na szczęście dzisiaj możemy wpływać na skład naszej flory jelitowej nie tylko poprzez odżywianie i styl życia, ale przede wszystkim poprzez podawanie naukowo zbadanych pre- i probiotyków. Według tego badania, naukowcy zalecają, aby rozwój preparatów probiotycznych skoncentrować na kombinacjach bakterii oraz ich klinicznym, udowodnionym działaniu. Synergia działania i wydajność grupy bakterii jest ważniejsza niż szeroka wiedza na temat pojedynczych szczepów poszczególnych bakterii.