Prebiotyki – kolejna nowość czy otwarte drzwi do zdrowia? 0
Prebiotyki – kolejna nowość czy otwarte drzwi do zdrowia?

Przyjrzyjmy się dziś nieco prebiotykom, które może dla wielu osób będą kojarzyć się z czymś nowym, jednak wcale tak nie jest.

 

Definicja prebiotyków

Przypatrzmy się czym jest prebiotyk z definicji: to selektywnie fermentowany składnik umożliwiający swoiste zmiany w składzie i/lub aktywności mikroorganizmów przewodu pokarmowego o działaniu korzystnym na stan zdrowia i samopoczucie gospodarza. Kilka swoich uwag dodała także WHO, która określiła prebiotyki jako niezdolne do życia składniki pokarmowe, które wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza w związku z modulacją zespołu mikroorganizmów jelitowych.

 

Jakie muszą być prebiotyki:

Za powyższą definicją stoją konkretne wymagania, którym prebiotyki muszą sprostać:

– być niestrawne dla ludzkiego organizmu (niewrażliwe na pH, enzymy itp.)
– pobudzać fermentację w jelicie grubym
– obniżać pH treści jelitowej
– nie ulegać wchłanianiu w górnym odcinku przewodu pokarmowego
– muszą być doskonałą, selektywną, pożywką dla naszych beztlenowych bakterii jelitowych
– być stabilne w procesie przetwórstwa spożywczego

 

Nie każdy błonnik jest prebiotykiem

Bardzo często używa się zamiennie sformułowań błonnik-prebiotyk co nie do końca odpowiada prawdzie. Nie każdy błonnik jest prebiotykiem. Powyższe kryteria pomagają to uściślić. Podsumowując jednym zdaniem, po co są te składniki w żywności i jakie jest ich działanie?

 

Prebiotyki korzystnie wpływają na zdrowie jelit i całego organizmu

Prebiotyki mogą być wprowadzone sztucznie do żywności w celu poprawienia wartości odżywczej i zdrowotnej, np. inulina, fruktooligosacharydy, laktuloza, czy pochodne galaktozy i β-glukanów. Natomiast kiedy pojawiają się w synbiotykach (prebiotyk + probiotyk), są one pożywką dla probiotycznych mikroorganizmów zawartych w produkcie.

Jeśli zostają celowo dodane do żywności stają się wtedy „wysłannikami z paczką żywnościową” do naszego wnętrza. Sporo bakterii beztlenowych zamieszkuje jelito cienkie, jednak większość bytuje w jelicie grubym. Kiedy prebiotyk przemierza każdy następny centymetr naszego przewodu pokarmowego staje się dedykowanym pokarmem dla mikroorganizmów mieszkających na różnym jego odcinkach. Prebiotyk jest więc odpowiedzialny za dokarmienie i stymulację wzrostu bakterii beztlenowych. W jego składzie nie ma jednak żywych mikroorganizmów, dlatego obróbka termiczna żywności z dodatkiem prebiotyków nie jest problemem.

 

Fermentacja składników

Nieco skracając i uproszczając tą podróż do wnętrza nas: prebiotyki nie zjedzone przez bakterie i  niestrawione  przez endogenne enzymy w organizmie człowieka, przemierzają przewód pokarmowy i docierają do okrężnicy, tam kończy się ich wędrówka gdyż ulegają całkowitej fermentacji. Rozkładają je bakterie sacharolityczne (np. Bifidobacterium). Fermentacja właściwych składników (prebiotyki są najwłaściwsze!) sprzyja produkcji wielu niezbędnych substancji potrzebnych do funkcjonowania całego organizmu. Głównym produktem fermentacji są krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), te z kolei stają się podstawą wielu bardzo ważnych substancji między innymi: kwasu masłowego, octowego i propianowego.

Kwasy te odgrywają istotną rolę w:

– regulacji pH w jelitach,
– zwiększeniu wchłaniania wapnia, żelaza oraz magnezu w jelitach,
– korzystnie oddziaływują na metabolizm glukozy i białek w wątrobie.

Pierwsza z wymienionych substancji kwas masłowy, zwany także maślanem sodu jest istnym „paliwem” dla naszych komórek jelita grubego (kolonocytów), dzięki czemu pełnią one swoje funkcje prawidłowo –  min. wchłanianie wody, kształtowanie stolca i wtórną resorpcję składników odżywczych.

 

Prebiotyki w przeciwieństwie do probiotyków nie są żywymi organizmami. 

Podsumowując powyższe informacje –  prebiotyki w przeciwieństwie do probiotyków nie są żywymi organizmami. Są włóknami pokarmowymi, z których najpowszechniej spotykane to inulina, fruktoza i oligosacharydy. Prebiotyki nie mogą być rozkładane i trawione w jelicie cienkim, i tym samym docierają do jelita grubego w stanie prawie nienaruszonym. Służą tam jako podłoże oraz pokaram dla dobrych bakterii.

Efekt prebiotyków opiera się więc głównie na stymulacji wzrostu bifidobakterii i lactobacilli, których właściwa ilość zapobiega rozrostowi bakterii proteolitycznych (patogennych). Kolejną pozytywną konsekwencją jest lepsza produkcja krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, które zmniejszają w ten sposób wartość pH w jelicie, a tym samym zwiększają rozpuszczalność niektórych minerałów i poprawiają wchłanianie mikroelementów. Prebiotyki unieszkodliwiają także chorobotwórcze bakterie – zarazki wiążą się nieodwracalnie z prebiotykami, a następnie mogą być wydalane przez organizm. Właśnie na tej zasadzie zmniejsza się wzrost patogenów biegunkowych, takich jak Clostridium difficile, a przenikanie patogennych zarazków przez błonę śluzową jelita jest zmniejszona.

Jak widać prebiotyki uruchamiają i są częścią olbrzymiej machiny, która jest odpowiedzialna za zdrowie człowieka. Dlatego tak bardzo ważne jest by zwrócić uwagę na ich jakość.

 

Bibliografia:

  1. Prebiotyki-Definicja, właściwości i zastosowanie w przemyśle – K. Śliżewska, A. Nowak, R. Barczyńska, Z. Libudzisz
  2. Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki – charakterystyka i funkcje Katarzyna Mojka Katedra Technologii Żywności, Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie
  3. Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe- mechanizmy działania, potencjalne zastosowania kliniczne oraz zalecenia dietetyczne – praca poglądowa. Nowiny Lekarskie 2011, 80, 4, 299–304 Was sind Probiotika und Präbiotika? (omni-biotic.com)
  4. Scott KP, Martin JC, Duncan SH, et al. Prebiotic stimulation of human colonic butyrateproducing bacteria and bifidobacteria, in vitro. FEMS Microbiol Ecol 2014;87:30 – 40.
  5. Zhao L, Zhang F, Ding X, et al. Gut bacteria selectively promoted by dietary fibres allevi-ate type 2 diabetes. Science 2018;359:1151–1156.

Komentarze do wpisu (0)

do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl